Mary Somerville: H Google τιμά με doodle την πρωτοπόρο επιστήμονα

Η Mary Somerville (Μαίρη Σόμερβιλ) έχει σήμερα, 2 Φεβρουαρίου, την τιμητική της, αφού η Google της αφιερώνει το σημερινό της doodle. Η Σκωτσέζα επιστήμων και συγγραφέας,  υπήρξε μία από τις σημαντικότερες γυναικείες μορφές στον χώρο της επιστήμης του 19° αιώνα, με συμβολή στη διάδοση των μαθηματικών, της αστρονομίας και της φιλοσοφίας της επιστήμης.

Στις 2 Φεβρουαρίου 1826, ένα από τα πρώτα επιστημονικά της άρθρα διαβάστηκε στην Βασιλική Εταιρεία του Λονδίνου, την Εθνική Ακαδημία Επιστημών της Μεγάλης Βρετανίας. Ήταν και το πρώτο άρθρο γραμμένο από γυναίκα που δημοσιεύτηκε στην υψηλού κύρους επιστημονική επιθεώρηση «Philosophical Transactions» («Φιλοσοφικές Συναλλαγές»), η οποία εκδίδεται και σήμερα.

Mary Somerville – Σύντομη βιογραφία

Η Mary Somerville γεννήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 1780 στο Τζέντμπρα της Σκωτίας, από μια αριστοκρατική αλλά σχετικά φτωχή οικογένεια. Πέρασε τα πρώτα της χρόνια βοηθώντας τη μητέρα της στις δουλειές του σπιτιού και απολαμβάνοντας τη φύση στον οικογενειακό κήπο. Στην ηλικία των 10 ετών, ο πατέρας της, που ήταν αξιωματικός του βρετανικού πολεμικού ναυτικού και είχε επιστρέψει από το εξωτερικό, αποφάσισε να την στείλει σε οικοτροφείο για να τύχει σωστής εκπαίδευσης.

Η αφορμή για να ασχοληθεί με τα μαθηματικά στάθηκε ο δάσκαλός των καλλιτεχνικών μαθημάτων, ο οποίος σε ένα μάθημά του υποστήριξε ότι τα βασικά στο στοιχεία της ζωγραφικής θα μπορούσαν να εντοπιστούν στα «Στοιχεία Γεωμετρίας» του Ευκλείδη. Η αποστροφή αυτή του δασκάλου της τής κέντρισε το ενδιαφέρον και φρόντισε να προμηθευτεί ένα αντίτυπο του βιβλίου του αρχαίου έλληνα μαθηματικού. Με βάση την Ευκλείδεια Γεωμετρία, έμαθε μόνη μαθηματικά και αστρονομία. Ύστερα από χρόνια μαθητείας και έρευνας, άρχισε να δημοσιεύει τα δικά της επιστημονικά άρθρα και βιβλία.

«Ο Μηχανισμός των Ουρανών»

Το 1831, το βιβλίο της «The Mechanism of the Heavens» («Ο Μηχανισμός των Ουρανών») έφερε επανάσταση στην υπάρχουσα κατανόηση του ηλιακού συστήματος και αποτέλεσε την βάση για το πρωτοποριακό βιβλίο της «The Connection of the Physical Sciences» (1834), το οποίο έγινε ένα από τα επιστημονικά μπέστ-σέλερ του 19ου αιώνα. Η τρίτη του έκδοση το 1836 παρείχε τα αναγκαία στοιχεία στον αστρονόμο Τζον Κράουτς Άνταμς για να ανακαλύψει τον πλανήτη Ποσειδώνα.

Σε αυτό της το δοκίμιο η Somerville αποκάλυψε τους υποκείμενους δεσμούς μεταξύ των διαφόρων κλάδων της φυσικής επιστήμης και ήταν η αφορμή ώστε ένας κριτής του βιβλίου να υιοθετήσει την λέξη «scientist» (επιστήμονας) για να περιγράψει την διεπιστημονική της προσέγγιση.

Η Somerville δεν έμεινε κλεισμένη στο επιστημονικό της έργο, αλλά συμμετείχε σε καμπάνιες για τα δικαιώματα των γυναικών. Το 1866, μαζί με τον φιλόσοφο και οικονομολόγο του κλασικού φιλελευθερισμού Τζον Στιούαρτ Μιλ, διοργάνωσαν μια μαζική καμπάνια για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών. Το όνομα της φιγουράρισε πρώτο στην σχετική έκκληση προς στην Βουλή των Κοινοτήτων.

Η Mary Somerville πέθανε στις 29 Νοεμβρίου 1872, στην Νάπολη της Ιταλίας, όπου πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής, μαζί με τον δεύτερο σύζυγό της τον γιατρό Γουίλιαμ Σόμερβιλ (1771- 1860). Από τους δύο γάμους της απέκτησε συνολικά πέντε παιδιά.

Η Mary Somerville στο doodle της Google

To αγγλικό κείμενο που συνοδεύει το doodle της google είναι το παρακάτω:

Today’s Doodle honors the legacy of groundbreaking Scottish scientist Mary Somerville. On this day in 1826, one of Somerville’s experimental physics papers was read by the Royal Society of London, the UK’s National Science Academy. It became the first paper by a female author to be published in the prestigious Philosophical Transactions, the world’s oldest science publication, which is still active today.

Born in Jedburgh, Scotland, on December 26th, 1790, into a distinguished family of humble means, Sommerville spent her early years helping her mother with chores around the house and enjoying nature in the family garden. At the age of 10, her father returned from overseas and decided to send her to a boarding school for a proper education.

It was at boarding school that her art teacher explained how the fundamentals of painting could be traced back to Euclid’s Elements of Geometry. After acquiring a copy of the classic book, Somerville delved into teaching herself astronomy and mathematics. Following years of independent learning and research, she went on to publish her own scientific papers and books.

In 1831, Somerville’s The Mechanism of the Heavens revolutionized the existing understanding of the solar system. This highly-praised essay laid the groundwork for her breakthrough book, The Connection of the Physical Sciences (1834), which became among the best selling science books of the 19th century. Its third edition in 1836 provided the clues astronomer John Couch Adams needed to discover Neptune.

In Connection, Somerville revealed the underlying links between the different disciplines of physical science, on which a reviewer of the book first coined the word “scientist” to describe this multidisciplinary approach.

Not one to be pigeonholed, Somerville was also a vocal advocate for equal rights and the first person to sign the 1866 women’s suffrage petition.

In 2016, the Institute of Physics celebrated Sommerville’s innovative thinking, which paved the way for the ever-increasing number of women in STEM fields, by introducing the Mary Somerville Medal and Prize for scientists who engage the public through their work.